WYSOKOŚĆ! jak się przygotować?

Duża część trasy i w Kirgistanie, i w Tadżykistanie położona jest na wysokości powyżej 3000 m n.p.m. A sama Pamir Highway przez prawie 500 km to droga na wysokość około 4000-4500 m n.p.m. Najwyższa przełęcz to AK BAKAL - na wysokości 4655 m n.p.m., jest to tym samym druga najwyżej położona droga na świecie. To oznacza, że możemy być ofiarą tzw. choroby wysokościowej, zdarza się to raczej rzadko. Natomiast prawie zawsze odczujemy dolegliwości związane z ciśnieniem i brakiem odpowiedniej ilości tlenu. Objawia się to znacznym spadkiem kondycji, nawet krótki spacer potrafi znacznie zmęczyć. Człowiek robi wszystko trochę w zwolnionym tempie, brak mu sił, ciągle staramy się złapać oddech, ale powietrze które bierzemy do płuc nie ma tyle tlenu co zwykle. Przez to mamy wrażenie, że nie możemy dobrze oddychać. Wiem, że brzmi to trochę przerażająco, ale w rzeczywistości nie jest tak źle, można się do tego przyzwyczaić, trzeba tylko podchodzić do wszystkiego na spokojnie, nie spieszyć się. Kolejnym objawem, również często spotykanym jest ból głowy. Najgorsze z objawów, które są już symptomami choroby wysokościowej to zawroty głowy, wymioty i biegunka. Jednak nie słyszałem, żeby ktoś kogo spotkaliśmy po trasie miał takie objawy. Kluczowa tutaj jest przede wszystkim aklimatyzacja, czyli stopniowe przyzwyczajanie organizmu do wysokości. Gdybyśmy od razu, np. samolotem polecieli na 4000 m, byłoby z pewnością dużo gorzej. My jechaliśmy ze strony Kirgistanu, tam zaczęliśmy od wysokości 1600 m (Biszkek jest na tej wysokości). Później stopniowo jechaliśmy raz wyżej raz niżej (to ważne w aklimatyzacji, żeby robić przerwy od wysokości). Pierwsza duża wysokość to przełęcz Suek na południe od jeziora Issyk Kul. Tam wjechaliśmy z wysokości 1600 m na prawie 4026 m (nie dojechaliśmy finalnie na samą przełęcz ze względu na warunki atmosferyczne i te na drodze, zabrakło nam około 1 km), po czym zjechaliśmy z powrotem nad jezioro. Następnie 3 dni później pojechaliśmy nad Jezioro Song Kul (3016 m), do którego droga prowadzi przez przełęcze sporo powyżej 3000 m. Tam spędziliśmy noc. Później już prawie cały czas poruszaliśmy się i nocowaliśmy na wysokościach powyżej 3000 m. Po paru dniach przyzwyczailiśmy się do tej wysokości. Następnie znowu zjechaliśmy niżej, do miasta Osh (963m), gdzie odpoczęliśmy dwa dni w hotelu, żeby nabrać sił przed Pamir Highway. Jadąc od strony Osh wspinamy się na wysokość 4655 m, na odcinku około 300 km. Więc wysokość naprawdę szybko rośnie, co może być zgubne. Aby to jakoś rozłożyć, zatrzymujemy się  po drodze w Sary-Tash 3170 m, ostatniej miejscowości w Kirgistanie przed granicą z Tadżykistanie. Jest tu również ostatnia w Kirgistanie stacja benzynowa. Warto zatankować tu do pełna, gdyż kolejna stacja będzie dopiero w Murgab (największe miasto na Pamir Highway). Do Sary-Tash przyjeżdżamy wcześnie, bo z Osh jedzie się tam nie dłużej niż 3h z przystankami na zdjęcia. Zostajemy tam na noc. W miejscowości jest około 3-4 homestay'e, sklep, restauracja. Więc jest całkiem dobrze. Jest to też przystanek praktycznie wszystkich motocyklistów którzy wracają lub jadą z Tadżykistanu, zawsze więc się kogoś spotyka, można wymienić doświadczenia, opowiedzieć co na trasie, gdzie warto się zatrzymać. Taka wiedza jest bezcenna bo jest najbardziej aktualna. Jak będziecie już w Sary-Tash i zostaniecie tam na noc, co polecam, to koniecznie trzeba pojechać na łąki pod szczytem Pik Lenina. To jeden z najwyższych szczytów w górach Pamir, które oddzielają Kirgistan i Tadżykistan. Pasmo w dużej mierze ma ponad 7000 metrów. Sam Pik Lenina ma wysokość 7134 m. n p.m. Piękną szutrówką dojedziemy prawie pod sam szczyt, na zielone łąki, które usiane są gęsto małymi jeziorkami. Sam dojazd i miejsce jest cudownie magiczne. Powiem inaczej, warto jak nie wiem i niech żałuje każdy, który to ominie. Żeby tam dojechać trzeba skręcić w lewo na głównym skrzyżowaniu w miejscowości Sary-Mogul. Następnie w prawo, przez mostek (można też próbować na dziko, przez rzekę) i później już cały czas na południe w stronę jednego z najpiękniejszych widoków w Waszym życiu. Wielkie, biało ośnieżone pasmo gór Pamir. Pod szczyt prowadzą dwie, czasem trzy, czasem cztery szutrówki. Nie ma się co przejmować którą wybrać, wszystkie prowadzą do celu. Taki powiew wolności trwa jakieś 15 km po czym dojeżdżamy do pól pod szczytami. 

Następnym przystankiem po Sary-Tash jest już Murgab, na wysokości 3618 m. Żeby tam się dostać, musimy przejechać przez przełęcz AK-BAKAL (4655m), która jest jakieś 50 km przed tym miasteczkiem. Cała droga od Sary-Tash do przełęczy to jazda ciągle wyżej, to tutaj będziemy czuć się najbardziej bez sił. Tutaj jest też najbardziej magicznie, inaczej, czujemy się jak na innej planecie. Krajobraz jest trochę księżycowy, pozbawiony roślinności, w wielu różnych odcieniach koloru żółtego, piaskowego, pomarańczowego i białego. Cały pagórkowaty, za pagórkami unoszą się ośnieżone szczyty. Niebo ma tu bardziej błękitny kolor (jesteśmy bliżej kosmosu), a chmury są niżej niż zwykle. Tutaj też miniemy jedno z najpiękniejszych jezior na świecie - to Kara-kul Lake. Jezioro powstało ponad milion lat temu w wyniku uderzenia meteorytu. W jeziorze podobno nie ma żadnego życia, a woda ma pięknie błękitny kolor. Również tutaj warto zostać na noc w namiocie. Będzie to na pewno bardzo zimna noc, jesteśmy na wysokości 3960 m. Ale przez to, że w okolicy kilkuset kilometrów (z niektórych stron) nie ma żadnej cywilizacji, a wysokość jest duża, będziemy mieć widok na najbardziej rozgwieżdżone niebo, jakie można zobaczyć z ziemi. Do tego najpiękniejszy wschód słońca, które oświetla pięknie szczyty gór Pamiru.

Warto zaopatrzyć się w środki na chorobę wysokościową. Najpopularniejszy środek to Duramid, lek dostępny jest na receptę. Niweluje objawy choroby wysokościowej. Lek należy przyjmować na co najmniej 2 dni przed osiągnięciem znacznej wysokości, później jeszcze jeden dzień na wysokości, następnie można go odstawić. Pomaga. Biorą to masowo alpiniści np. w Himalajach, więc lek jest sprawdzony. Oczywiście należy spytać lekarza i zapoznać się z ulotką, bo lek ma dużo skutków ubocznych.